MUHTEŞEM SÜLEYMAN
Doğunun ve Batı’nın sultanı Muhteşem Süleyman. Sizlere bu yazımızda Kanuni Sultan Süleyman’ın hayatı başlığı altında bahsedeceğiz. 6 kasım 1494’te Trabzon’da dünyaya geldi. Babası Yavuz Sultan Selim, annesi hafsa Sultandır. Annesinin kırım hanının kızı olduğu veya dulkadiroğulları sülalesine mensup bulunduğu malumatı doğru değildir. Hünername‘ye göre adını kurandan açılan sayfada geçen Süleyman peygamberden aldığı yahud babası Selim’in isminin küçültmelisi olan “Süleym-an”dan hareket ile verildiği rivayet edilir.
Batılı Müvverihlerce Magnificent, Magnifigue veya Grand Turc lakaplarıyla anılır. Ayrıca bazı batılı Müverrihler Emir Süleyman’ın Fetrit devrindeki Saltanatını ( 1403-1411 ) meşru saydıklarından dolayı II. Süleyman olarak ta anılmıştır. Osmanlı müverrihlerince ise ilk kez Dimitrie Cantemir‘in kullandığı “Kanuni” lafzı yaygın olarak tercih edilir. Çocukluk yılları babasının sancak beyliği görevini üstlendiği Trabzon’da geçmiştir. Evliya Çelebi’ye göre ileride de sürdüreceği kuyumculuk zanaatını burada, sütkardeşi kadı Ömer Efendi’nin oğlu Beşiktaşlı Yahya efendi ile birlikte bir Rum’dan öğrenmiştir.
Dedesi II. Bayezid’in oğulları arasındaki rekabeti öne sürerek sancağa geç atadığı Süleyman İlkin Şebinkarahisar sonrasında Bolu ve en nihayetinde kefe sancağına sancak beyi olarak atanmıştır. 1512 yılında babası Selim’in tahta Cülus etmesinden sonra babası amcaları arasındaki taht kavgaları esnasında İstanbul’da “kaimmakam-ı saltanat” olarak bulundu. 1513’te Saruhan sancakbeyliğine atandı. Büyük bir imparatorluğu devralıp onu daha genişletmek gibi bir vazifesi olduğunu hiç aklından çıkarmadığı anlaşılan ve bu mesuliyetin ağırlığını daha şehzadeliği sırasında yüklendiği açık olan Süleyman, idari konularda tecrübe kazanmaya ayrı bir önem aftetmiş olmalıdır.
21-22 Eylül 1520’de babası Selim’in vefat haberini alan Süleyman, 30 Eylül 1520’de Topkapı sarayında tahta Culüs etti. Dönemin kaynakları onun ilk faaliyetlerinin adaleti yaymaya ve Tebasını korumaya yönelik olduğunu zikrettikten sonra ilk faaliyetlerinin, Tebriz ve Mısır‘dan zorla göç ettirilen ailelerin memleketlerine geri dönmelerine izin verilmesi ve İran ile olan ibrişim yasağını kaldırıp yasak süresince zarara uğrayan tüccarların zararının karşılanması olduğunu zikrederler.
İLK SEFER-i HÜMAYÜNÜ
İlk Sefer-i Hümayünü Sultan Süleyman’ın ilk sefer rotası sadece askeri bakımdan değil, devletin vizyonu açısından da sembolik bir önem taşır. Burası vaktiyle atası Fatih Sultan Mehmed‘in başarısızlığa uğradığı Belgrad idi. Kanuni Sultan Süleyman 1 Ağustos 1521 yılında kuşattığı Belgrad’ı 29 Ağustos 1521’de teslim almıştı.
İKİNCİ SEFER-i HÜMAYÜNÜ
İkinci Sefer-i Hümayünü Sultan Süleyman’ın ikinci sefer rotası Akdeniz’de çok önemli bir Mevkiye sahip olan Saint-Jean Şovalyelerinin üstlendiği Rodos adası idi. Burası da 5 ay 25 gün süren kuşatma sonrasında, Rodos Üstad-i azamı‘nın teslim olması ile ele geçirilmişti.
SON SEFER-i HÜMAYÜNÜ
Son sefer-i Hümayünü 1565 Malta kuşatmasında başarısızlığa uğrayan Gazi padişah kızı Mihrimah Sultan, ve veziri Sokullu Mehmet Paşa‘nın teşvikleriyle 1566 yılında son seferine çıkmıştı. Padişah-ı alem penah 1 mayıs 1566’da kuşatılan Sigetvar‘ın fethini göremeyecekti. 7 eylül 1566 tarihinde savaş meydanında şanına yaraşır bir biçimde, nikris, dizanteri, felç veya bunların hepsi nedeniyle dar-ı bekaya göçtü.
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİNİN ÖZELLLİKLERİ
Gerek zor durumda kalan Avrupa devletleri gerekse özellikle Portekizlilerle mücadele içerisinde olan Doğu devletler, kanuniyi bir kurtarıcı olarak görmüşlerdi. Babür Devleti, Orta Asya hanlıkları ve silahlı mücadele içerisinde olduğu ve Kanuniye “Hazret-i Hünkar” diye hitap eden Şah Tahmasb, onun gaza Faaliyetlerini hayranlıkla karşılamışlardır. Bununla birlikte özellikle 16. yüzyılın sonu ile 17.yüzyılın başlarında patlak veren, celali isyanlarının sosyal tabanında kanuni döneminde ortaya çıktığı öne sürülür.